Bazylia: Korzyści zdrowotne

W tym artykule dowiesz się więcej o korzyściach zdrowotnych i wartościach odżywczych bazylii oraz znajdziesz kilka wskazówek, jak włączyć ją do diety.

Innym rodzajem bazylii jest tulsi, czyli święta bazylia (Ocimum santum). Roślina ta odgrywa rolę terapeutyczną w medycynie tamilskiej i ajurwedyjskiej, które są praktykowane głównie w Azji Południowo-Wschodniej. Różni się ona od słodkiej bazylii.

Słodka bazylia jest dostępna w wielu sklepach spożywczych, podczas gdy inne odmiany mają różne smaki i zapachy.

W diecie, słodka bazylia może dostarczać witamin, minerałów i szeregu przeciwutleniaczy. Jej olejek eteryczny może mieć również właściwości lecznicze.

Słodka bazylia (Ocimum basilicum) odgrywa ważną rolę w wielu kuchniach śródziemnomorskich, a zwłaszcza włoskiej. Stanowi podstawę pesto i nadaje charakterystyczny smak sałatkom, makaronom, pizzy i innym potrawom. Również w kuchni indonezyjskiej, tajskiej i wietnamskiej można znaleźć to zioło.

Bazylia jest ziołem z rodziny miętowatych. Dodaje potrawom smaku, a jej składniki odżywcze mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie.

Korzyści zdrowotne

Bazylia może zapewnić korzyści zdrowotne w diecie, jako lek ziołowy i jako olejek eteryczny.

Tradycyjne zastosowania obejmują leczenie ukąszeń węży, przeziębień i stanów zapalnych w obrębie przewodów nosowych – co jest częstym skutkiem np. przeziębień.

Bazylia dostarcza niektórych makroskładników odżywczych, takich jak wapń i witamina K, a także szeregu przeciwutleniaczy.

Na przykład bazylia słodka zawiera duże stężenie środka chemicznego – eugenolu. Nadaje jej to zapach przypominający goździki. Bazylia limonkowa i cytrynowa mają wysokie stężenie limonenu, który nadaje im cytrusowy zapach. Zarówno eugenol, jak i limonen mają właściwości przeciwutleniające.

Zmniejszają stres oksydacyjny

Antyoksydanty są niezbędne do eliminowania wolnych rodników z organizmu.

Wolne rodniki to niestabilne cząsteczki, które powstają w wyniku metabolizmu i innych naturalnych procesów. Mogą się one również tworzyć w wyniku palenia tytoniu i niektórych wyborów żywieniowych.

Antyoksydanty to związki, które pomagają usunąć te cząsteczki z organizmu. Jeśli zamiast tego nagromadzą się, może dojść do stresu oksydacyjnego, a w konsekwencji do uszkodzenia komórek i, być może, choroby.

Naukowcy powiązali raka, choroby serca, reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzycę i inne problemy zdrowotne ze stresem oksydacyjnym.

Organizm wytwarza niektóre przeciwutleniacze, ale musi także przyswajać je z diety. Wśród wielu antyoksydantów zawartych w bazylii znajdują się antocyjany i beta karoten.

Wspomaganie zdrowia wątroby

W badaniu przeprowadzonym w 2015 roku na szczurach stwierdzono, że przeciwutleniacze w sproszkowanym preparacie, który zawierał tulsi, czyli świętą bazylię, miały pozytywny wpływ na zdrowie wątroby. Naukowcy zastosowali proszek po użyciu toksyny w celu wywołania uszkodzenia wątroby.

Tulsi – roślina, która bardzo różni się od bazylii w przeciętnym zachodnim supermarkecie – odgrywa rolę w indyjskiej medycynie tradycyjnej.

Walka z rakiem

W przeglądzie opublikowanym w 2013 roku sprawdzono, czy tulsi, czyli święta bazylia, może zapobiegać rakowi.

Autorzy doszli do wniosku, że fitochemikalia zawarte w świętej bazylii mogą pomóc w zapobieganiu niektórym rodzajom nowotworów skóry, wątroby, jamy ustnej i płuc.

Okazało się, że robią to poprzez zwiększenie aktywności przeciwutleniaczy, zmianę ekspresji genów, wywołanie śmierci komórek i spowolnienie ich podziału.

Jednakże, badania w tym przeglądzie były przedkliniczne lub przeprowadzone na zwierzętach. Potwierdzenie tych efektów będzie wymagało dalszych badań.

Ochrona przed starzeniem się skóry

Według badań opublikowanych w 2011 roku, słodka bazylia posiada właściwości, które mogą pomóc w ochronie skóry przed niektórymi efektami starzenia.

W badaniu tym naukowcy zastosowali wyciąg z bazylii na laboratoryjnych modelach skóry. Wyniki sugerują, że włączenie ekstraktów z bazylii do kremów stosowanych miejscowo może poprawić nawilżenie skóry oraz zmniejszyć jej szorstkość i zmarszczki.

Podczas gdy ekstrakty z bazylii w pewnych dawkach mogą mieć takie działanie, spożywanie bazylii niekoniecznie będzie korzystne dla skóry.

Jednak przeciwutleniacze zawarte w bazylii i innych pokarmach roślinnych mogą mieć działanie ochronne, jeśli dana osoba spożywa je jako część zróżnicowanej diety.

Obniżanie wysokiego poziomu cukru we krwi

Niektórzy lekarze medycyny tradycyjnej powszechnie zalecają bazylię, aby pomóc kontrolować poziom cukru we krwi.

Badanie przeprowadzone w 2019 r. na szczurach wykazało, że wyciąg z liści słodkiej bazylii pomaga obniżyć wysoki poziom cukru we krwi. Wyniki badań sugerują również, że liście bazylii mogą pomóc w leczeniu długotrwałych skutków wysokiego poziomu cukru we krwi.

Jeśli dalsze badania potwierdzą te wyniki, ekstrakty z bazylii mogą okazać się przydatne dla osób z cukrzycą.

Wspomaganie zdrowia układu krążenia

W przeglądzie z 2011 roku przedstawiono wyniki badań, z których wynika, że wyciąg ze słodkiej bazylii na krótko obniżył wysokie ciśnienie krwi, prawdopodobnie dzięki zawartości eugenolu. Eugenol może blokować kanały wapniowe w organizmie, obniżając w ten sposób wysokie ciśnienie krwi.

W innym badaniu, 24 zdrowych ochotników przyjmowało placebo lub kapsułkę zawierającą 300 miligramów (mg) suszonego ekstraktu z liści tulsi raz dziennie.

Po 4 tygodniach osoby, które zażywały ekstrakt z tulsi miały niższy poziom cholesterolu i trójglicerydów niż osoby, które tego nie robiły. Autorzy doszli do wniosku, że ekstrakt może pomóc w zmniejszeniu niektórych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Poprawa zdrowia psychicznego

Stres psychiczny może powodować produkcję wolnych rodników w organizmie.

Według przeglądu z 2014 roku, który przyjrzał się roli tulsi w medycynie ajurwedyjskiej, roślina ta zawiera właściwości, które mogą pomóc.

Niektóre badania, przyniosły wyniki porównywalne z wynikami diazepamu i leków przeciwdepresyjnych.

Jednak potwierdzenie tych ustaleń będzie wymagało dalszych badań. Ponadto, spożywanie tulsi – w herbacie, na przykład – jest mało prawdopodobne, aby mieć taki sam efekt, jak otrzymywanie dawki ekstraktu.

Zmniejszanie stanów zapalnych i obrzęków

Stres oksydacyjny może prowadzić do stanów zapalnych, które są czynnikiem wielu chorób, w tym raka, cukrzycy typu 2 i reumatoidalnego zapalenia stawów.

W 2017 roku naukowcy przeanalizowali właściwości przeciwzapalne dwóch preparatów olejku eterycznego ze słodkiej bazylii.

Zgodnie z ich wynikami, olejek bazyliowy może pomóc w leczeniu różnych chorób, które wiążą się ze stanem zapalnym wynikającym ze stresu oksydacyjnego.

Nie jest jednak jasne, czy spożywanie bazylii może mieć taki sam efekt.

Zwalczanie infekcji

Wielu praktyków medycyny tradycyjnej stosowało bazylię jako środek przeciwbakteryjny, a niektóre badania naukowe potwierdzają to zastosowanie.

W 2013 roku badacze zastosowali olejek ze słodkiej bazylii na różne szczepy Escherichia coli , czyli E. coli. Bakterie pochodziły od osób z infekcjami dróg oddechowych, jamy brzusznej, układu moczowego lub skóry, a także z wyposażenia szpitalnego. Wyniki wykazały, że olejek był aktywny wobec tych bakterii.

Naukowcy doszli do wniosku, że niektóre preparaty z olejkiem bazyliowym mogą pomóc w leczeniu lub zapobieganiu niektórym rodzajom infekcji.

Zobacz również: Jak uprawiać bazylię? 3 polecane odmiany